مناظره درباره یاران امام زماندر روایات مربوط به حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، روایاتی با تعبیرات مختلف نقل شده که در آستانة ظهور آن حضرت ۳۱۳ نفر از یاران او، در کنار کعبه به حضور او می‌آیند، امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در انتظار آن‌ها به سر می‌برد، آن‌ها نخستین انسان‌هایی هستند که با امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بیعت می‌کنند، در همان هنگام قیام حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) شروع می‌شود و مرحله به مرحله به پیش می‌رود، و آن ۳۱۳ نفر پرچمداران حضرت مهدی، و حاکمان نصب شده از طرف آن حضرت در سراسر روی زمین می‌باشند. اینک در این مناظره به بحث و بررسی درباره این احادیث پرداخته شده است. ۱ - حدیث ۳۱۳ یار امام زمانجستجوگر: لطفاً حدیث ۳۱۳ نفر یاران مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را برای من نقل کنید؟ محقّق: این حدیث با تعبیرات گوناگون نقل شده، یک حدیث نیست بلکه ده‌ها حدیث است که همه مربوط به همان ۳۱۳ نفر می‌باشند، به طوری که ادعای «توا‌تر معنوی» این حدیث شده، یعنی اصل ماجرای پیوستن ۳۱۳ نفر یار فداکار به امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، هنگام آغاز ظهور، به قدری نقل شده که انسان به صحّت آن، علم پیدا می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که ممکن نیست جمعی دروغگو توطئه‌ای برای جعل چنین حدیثی کرده باشند. جستجو‌گر: به قول مولانا در مثنوی: آب دریا را اگر نتوان کشید پس به قدر تشنگی باید چشید به عنوان نمونه، یکی دو نمونه از آن احادیث را که درباره آن ۳۱۳ نفر است ذکر نمائید. محقّق: در تفسیر آیه ۸۰ سوره هود (علیه‌السّلام) که در آن آمده: حضرت لوط (علیه‌السّلام) به قوم سرکش و تبهکار خود گفت: «لو ان لی بکم قوة او آوی الی رکن شدید؛ ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم، یا تکیه‌گاه و پشتیبان محکمی در اختیار من بود»، (آنگاه می‌دانستم که با شما گمراهان چه کنم؟). امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: «منظور از «قوه» در این آیه همان قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) است و منظور از «رکن شدید»، (پشتیبانان محکم) ۳۱۳ نفر از یارانش هستند». و در روایت دیگر آمده، امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: «لکانی انظر الیهم مصعدین من نجف الکوفهِ ثلاث مِاة و بضَعَة عشر رجلاً کان قلوبهم زبر الحدید...؛ گوئی به آن سیصد و چند نفر یاران می‌نگرم که از نجف کوفه (در زمان گذشته، نجف شهر مستقلی نبوده و به عنوان قسمتی از شهر کوفه محسوب می‌شده است) بالا می‌روند، گویا قلب‌های آنان (در استحکام و استواری) پاره‌ها و قطعه‌های آهن است». ۲ - فقدان ۳۱۳ یاوردر سراسر زمین، هنوز به تعداد ۳۱۳ نفر، یاران شایسته امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) پیدا نشده‌اند تا به محضر آن حضرت بروند و ماجرای ظهور آن حضرت رخ دهد، و مردم دنیا نجات یابند. ۳ - ضرورت زمینهسازیجستجوگر: اکنون مساله را دریافتم که براستی هنوز این ۳۱۳ نفر با این ویژگی‌ها، در سراسر دنیا، وجود ندارند، باید یک زمینه‌سازی عمیق و دامنه‌دار در سطوح مختلف به عمل آید تا جهان آماده ظهور حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) گردد، همان‌گونه که پیامبران در راه پیشبرد اهداف مقدّس خود به یاران آگاه، هوشمند، سیاستمدار، شجاع و پرصلابت، نیاز داشتند، امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) نیز باید دارای چنین یارانی باشد، دوست دارم باز از ویژگی‌های آن ۳۱۳ نفر، مطالبی بشنوم. ۴ - ویژگی‌های ۳۱۳ یاوراین ۳۱۳ نفر مطابق روایات، دارای ویژگی‌هایی هستند که با توجّه به آن‌ها، روشن می‌شود که هنوز دنیا لیاقت آن را نیافته تا چنین افرادی را از خود بروز دهد. محقّق: در آیه ۱۴۸ سوره بقره می‌خوانیم: «این ما تکونوا یات بکم الله جمعیاً: «هر جا باشید خداوند شما را به گرد هم حاضر می‌کند». امام صادق (علیه‌السّلام) پس از ذکر این آیه فرمود: «منظور، اصحاب امام قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) اند که ۳۱۳ نفر می‌باشند، سوگند به خدا «امّت معدوده» همان‌ها هستند، به خدا سوگند همگی در یک ساعت جمع می‌شوند همچون پاره‌های ابر پائیزی که بر اثر تند باد، جمع و متراکم می‌گردند». ۴.۱ - شایستگی رهبری جامعهمثلاً در روایتی از امام سجّاد (علیه‌السّلام) می‌خوانیم: هنگامی که امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در برابر جمعیّت بسیاری که در مکّه اجتماع کرده‌اند، خود را معرّفی می‌کند و مردم را به پیوستن به خویش دعوت می‌نماید، جمعی قیام می‌کنند تا آن حضرت را به قتل برسانند. فیقوم ثلاثماة و نیف فیمنعونه منه؛ همین سیصدو چند نفر به پا می‌خیزند، و آن حضرت را از گزند آن مخالفان، حفظ می‌کنند، و جلو مخالفان را می‌گیرند». و در روایات متعدّدی در وصف آن‌ها آمده: «... یجمعهم الله بمکة قزعا کقزع الخریف؛ خداوند آن‌ها را در مکّه به گرد هم می‌آورد، همچون قطعه‌های ابر پائیزی»، (یعنی آن‌ها تند و سریع و در سطح بالا با امکانات عالی، خود را در مکّه حاضر می‌کنند). و امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: «و کانی انظر الی القائم علی منبر الکوفة، و حوله اصحابه ثلاثماة و ثلاث عشر رجلا عدة اهل البدر، و هم اصحاب الالویة و هم حکام الله فی ارضه علی خلقه...؛ گویا امام قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را بر بالای منبر کوفه می‌نگرم که یارانش (یعنی یاران مخصوصش) ۳۱۳ نفر مرد به تعداد جنگجویان مسلمان جنگ بدر، اطرافش را گرفته‌اند، با این یاران پرچمداران وحاکمان بر مردم در زمین، از جانب خدا هستند». براساس این حدیث، باید آن ۳۱۳ نفر از نظر علم و کمال و شجاعت و سایر ارزشهای اسلامی در درجه‌ای باشند، که مثلاً اگر سراسر زمین را ۳۱۳ بخش و ایالت کنند، هر یک از آن‌ها شایستگی رهبری و پرچمداری یک ایالت را داشته باشند، به تعبیر بعضی از بزرگان، مثلاً ۳۱۳ نفر مانند امام خمینی (قدّس‌سرُّه) که رهبری کشور ایران را به دست گرفت، ۳۱۳ نفر چنین فردی یافت شود، و هر کدام با امکانات و نفوذ خود، بتواند عهده‌دار حاکمیّت بر یکی از ایالتهای حکومت جهانی حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) گر ۴.۲ - وجود یارانی از نقاط دوراز خصوصیّات آن‌ها این‌که: از دور‌ترین شهر و کشور‌ها، وارد مکّه می‌شوند و امام مهدی «عج» در «ذی‌طوی» (حدود یک فرسخی مکّه) در انتظار آن ۳۱۳ نفر، توقّف می‌کند، تا این‌که آن‌ها می‌آیند و همراه آن‌ها کنار کعبه می‌آیند و آن‌ها نخستین انسانهائی هستند که با امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بیعت می‌کنند. آن‌ها در کنار مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از بالا‌ترین امدادهای غیبی برخوردارند و دست خدا بالای سر امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) و آن‌ها است، چنان‌که امام سجّاد (علیه‌السّلام) فرمود: «گویا صاحب شما (حضرت مهدی «عج» را می‌نگرم که همراه سیصدو‌اندی نفر در پشت کوفه به نجف مشرّف شده، جبرئیل در جانب راست و میکائیل در طرف چپ، و اسرافیل در پیش روی او است، پرچم پیامبر خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) را برافراشته، و آن پرچم را به جانب هیچ گروهی از مخالفان متمایل نکند، مگر این‌که خداوند آنان را به هلاکت می‌رساند». ۴.۳ - وجود زنان در میان یارانجستجوگر: در مورد یاران مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) چرا همواره از مردان سخن به میان آمده، آیا زنان در این راستا هیچ نقشی ندارند؟ محقّق: این‌که بیشتر از مردان سخن به میان می‌آید، از این‌رو است که در آغاز قیام، بیشتر مساله جهاد و جنگ و دفاع، مطرح است، که طبعاً مردان در میدان‌ها هستند، ولی بانوان در پشت جبهه به تلاش و حمایت از راه مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) می‌پردازند. در مورد ۳۱۳ نفر یاران مخصوص حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) اتّفاقاً در بعضی از روایات، شرکت زنان نیز مطرح شده است، از جمله امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: «... و یجییءُ و الله ثلاث ماة و بضعة عشر رجلاً فیهم خمسون امرئة یجتمعون بمکة علی غیر میعاد قزعاً کقزع الخریف؛ سوگند به خدا سیصدو‌اندی نفر مرد می‌آیند، در میانشان پنجاه نفر زن هستند، در مکّه اجتماع می‌کنند، بی‌آنکه قبلاً وعده داده باشند، آمدنشان همانند ابرهای پائیزی است.» (که به حرکات تند می‌آیند و در آن مرکز جمع می‌شوند). و از مفضّل نقل شده: امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: «سیزده زن همراه مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) هست». عرض کردم: «این بانوان برای چه در کنار مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) هستند؟»فرمود: «این‌ها مجروحان را مداوا می‌کنند، و از بیماران جنگی، پرستاری می‌نمایند، چنان‌که زنان در عصر پیامبر (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) همراه آن حضرت، در جنگ‌ها این کار‌ها را بر عهده می‌گرفتند». جستجو‌گر: این عدّه از زن و مرد، با توجّه به قیام جهانی حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بسیار اندک هستند؟ محقّق: این یاران، در آغاز کار به حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) می‌پیوندند، ولی سپس روزبروز و مرحله به مرحله بریاران آن حضرت می‌افزاید. به عبارت روشن‌تر: این افراد، یاران ویژه هستند که هسته مرکزی و اعضاء اصلی مقرّ حکومت جهانی آن حضرت را تشکیل می‌دهند، مثلاً در روایتی آمده: «۳۶۰ مرد کامل الهی در بین حجرالاسود و مقام ابراهیم (علیه‌السّلام) با امام قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بیعت می‌کنند، و آن‌ها وزیران او هستند که بار سنگین مسئولیّت‌های کشور جهانی را اداره می‌نمایند». نیز فرمود: «در جریان فتح و آزادسازی روم، هفتاد هزار نفر از یاران مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) تکبیرگویان، شرکت دارند، همزمان با غرّش تکبیر اوّل آن‌ها، یک سوّم روم فتح می‌شود، و همزمان با غرّش تکبیر دوّم آن‌ها، یک سوم دیگر روم، و همزمان با غرش تکبیر سوم آن‌ها، همه روم، آزاد می‌گردد». [۱۷]
عاملی، سیّد محسن، المجالس السنیّه، ج۵، ص۷۱۱.
[۱۸]
عاملی، سیّد محسن، المجالس السنیّه، ج۵، ص۷۲۳.
[۱۹]
عاملی، سیّد محسن، المجالس السنیّه، ج۵، ص۷۲۴
و یا در نقل دیگر از امام باقر (علیه‌السّلام) نقل شده که فرمود: «هفتادهزار نفر از افراد راستین و خالص از اهل کوفه به حمایت امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) برمی‌خیزند.۵ - پانویس
۶ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «۳۱۳ نفر یاران امام زمان (عج)»، تاریخ بازیابی ۹۵/۱۰/۱۶. |